Stempels schillen en kunst strijken

Op woensdag 18 augustus nam het team van KC De Klimtoren, Peuterspelen Linde en KC De Bosrand zelf de rol van leerling aan. Die dag was er een personeelsdag om het schooljaar gezamenlijk te starten. Aan het begin van die middag werd er op de locatie van De Klimtoren een strijkplank met strijkijzer, een zak aardappelen met een pot vol aardappelmesjes, wat textiel, verf en verfrollers, tape en nog wat spullen binnen gebracht. Eline Kippers - van Lint, professioneel kunstdocent en cultuur coördinator, startte een beeldpresentatie met op de eerste dia een berg wasgoed om uit te leggen wat het team als onderdeel van deze personeelsdag zouden gaan doen tijdens een workshop, georganiseerd door Kunstvormvorm in Drogteropslagen.

De leerkrachten gaan zich verdiepen in kunst. Kunst en cultuur om precies te zijn. Het is de bedoeling dat leerlingen vanaf peuterspelen tot aan groep 8 op een andere manier kennis maken met kunst en cultuur. Natuurlijk waren de leerlingen al creatief bezig. Met IPC ging dit zelfs al een stukje verder door het aan onderwerpen van projecten te koppelen. Alleen nu zal het nog meer over kunst en cultuur zelf gaan, waarbij het er zelf mee bezig zijn centraal staat.

Misschien vraag je je af waarom dit nodig is. Wat heb je hieraan?

We leven in een maatschappij waarbij kunst een steeds belangrijkere rol inneemt. Misschien heb je het zelf niet eens door. In het nieuws, binnen de reclame, social media en binnen de entertainment werken we veel met foto’s en filmpjes. We communiceren dan via deze (foto/video)beelden. En elkaar iets vertellen met beelden, is iets wat de kunst al heel lang doet.
Kunst is een manier van met elkaar praten. Niet alleen met schilderijen, sculpturen, films en foto’s, maar ook met dans, theater en muziek. En zelfs binnen de literatuur worden verhalen zo geschreven dat je er een beeld bij kunt voorstellen. Dus zelfs daar wordt er gecommuniceerd met beeld. En kunst legt informatie vast. Daarom kan de kunstgeschiedenis ons zoveel vertellen over hoe mensen vroeger dachten, wat ze deden, hoe ze leefden en wat hun gebruiken waren. Kunst laat dus heel veel zien van een maatschappij, de cultuur en hoe het zo ontwikkeld is. En iedereen is of wordt daar onderdeel van. Als basisschool wil je je leerlingen voorbereiden op de maatschappij en goed burgerschap. In dat geval kan kunst en bewustwording van cultuur niet ontbreken binnen het basisonderwijs.

De bedoeling is dat er een complete leerlijn (plan voor meerdere jaren) zal worden neergezet. Dit begint bij de peuters door aan de slag te gaan met basisvaardigheden. Dat doe je met andere vakken ook. Neem bijvoorbeeld taal. Peuters kennen al veel woorden en leren er al snel woorden bij. En naarmate ze ouder worden, gaat de taalontwikkeling verder. Het gaat verder met letters leren kennen. Dan zelf letters maken. En je leert eerst schrijven, voordat je bezig gaat met grammatica. En om verschillende teksten te kunnen schrijven, is het wel handig dat je ook kennis maakt met voorbeelden van verschillende teksten, zoals boeken, krantenartikelen, brieven etc. Zo beheersen leerlingen steeds beter hun taal, in woordenschat, lezen, schrijven en herkennen van verschillende vormen. Zo is het ook met kunst. Daarom dat leerlingen naast het zelf ontdekken en doen, ook naar de kunst kijken en leren over de kunstgeschiedenis, zodat dit op dezelfde wijze wordt opgebouwd.

Naast peuters kennis te laten maken met de vaardigheid schilderen en zo hun motoriek meteen te oefenen, kunnen ze bijvoorbeeld ook over het materiaal verf leren en ervaren wat je daarmee kan. Hoe maak je door te mengen nieuwe kleuren? Zo leren ze meteen over kleur. Wat is het effect van water bij verf? Dat is het begin van werken met technieken. Wat kun je naast penselen nog meer gebruiken voor verf? Zo bevorder je hun creativiteit.

In de kleutertijd kunnen ze dan, binnen het voorbeeld van verf en kleur, leren over kleurcontrasten en hoe je verschillende tinten maakt. En na de kleutertijd gaan ze dan een stapje verder door te leren over verschillende schildertechnieken en kunnen ze kleuren maken door bijvoorbeeld stipjes bij elkaar te zetten (pointilleren), zodat het oog het op afstand de kleuren mengt.
In de bovenbouw hebben ze dan ervaring met verschillende soorten verf, verschillende schildertechnieken en stijlen en weten ze hoe ze zelf een schilderij kunnen maken zoals een echte kunstenaar. Het is net zoals bij andere vakken, waar ook een plan voor is bedacht om in meerdere jaren kennis en kunde uit te breiden om leerlingen een goede basis mee te geven voor hun toekomst.

Eline is gevraagd om het team te ondersteunen in het ontwikkelen van deze kunst en cultuurlijn. Naast het meedenken en vormgeven hiervan, zorgt zij er ook voor dat de leerkrachten zelf over de vaardigheden en kennis beschikken om hier zelfstandig met leerlingen mee aan de slag te gaan.

Dat begon met een workshop textielbedrukken als onderdeel van de personeelsdag op woensdag 18 augustus. De berg wasgoed op de eerste dia was een kunstwerk in een museum in Londen die getoond werd als introductie en meteen wat kennis over kunst gaf. Het enige wat de leerkrachten hoefden te strijken, was het transfer papier met daarop hun eigen gekozen geprinte afbeelding, zodat deze afbeelding op het textiel kwam. Verder werden er aardappels in stempels veranderd om met textielverf afdrukken te maken. Of werd deze verf gebruikt om met zelfgemaakte sjablonen leuke en mooie afdrukken op textiel te maken. Door met verschillende druktechnieken op textiel aan de slag te gaan, kwamen er niet alleen maar mooie en leuke tassen, kussenslopen, tafelkleden en t-shirts, maar ook veel inspirerende ideeën voor thuis en in het onderwijs. En hopelijk zijn de leerlingen straks net zo enthousiast als hun leerkrachten tijdens deze workshop.